Op 23 november 2022 vond bij Gentenaar Cleaning in Moerdijk een ernstig incident plaats waarbij een wolk van zoutzuur en fosforigzuur vrijkwam tijdens de reiniging van een tankcontainer met een restlading fosfortrichloride. Elf mensen raakten gewond. De Onderzoeksraad voor Veiligheid publiceerde op 19 augustus 2025 haar onderzoeksrapport, waarin zij niet alleen de oorzaken van dit ongeval analyseert, maar ook lessen trekt voor de gehele tankreinigingssector en aanbevelingen doet om de procesveiligheid te verbeteren. Dit incident onderstreept dat zelfs kleine hoeveelheden gevaarlijke stoffen grote risico’s kunnen opleveren als de veiligheidsmaatregelen niet op orde zijn.
Wat gebeurde er op 23 november 2022?
Het incident vond plaats tijdens de reiniging van een tankcontainer die een restlading fosfortrichloride bevatte: een chemische stof die extreem heftig reageert met water. Tijdens het reinigingsproces werd water toegevoegd om de fosfortrichloride om te zetten in minder agressieve stoffen. Door een open afsluiter tussen de tankcontainer en de uitstoomtank bleef de chemische reactie niet beperkt tot de tankcontainer. De druk in de uitstoomtank nam toe, waardoor de ontluchtingsslang scheurde. Dit leidde tot de vrijlating van een giftige wolk zoutzuur en fosforigzuur, met ernstige gevolgen: elf personen raakten gewond.
De Onderzoeksraad startte op 7 februari 2023 een onderzoek naar het voorval en publiceerde op 19 augustus 2025 haar bevindingen in het rapport Gewonden door zoutzuuremissie tijdens tankreiniging in Moerdijk. Het rapport legt de nadruk op tekortkomingen in de procesveiligheid en roept op tot structurele verbeteringen, niet alleen bij Gentenaar Cleaning, maar in de hele tankreinigingssector.
Gebrek aan specifieke procedures en technische maatregelen
Uit het onderzoek blijkt dat de veiligheid bij Gentenaar Cleaning sterk afhankelijk was van het geheugen en het gedrag van de reinigers. De werkinstructies en trainingen waren voornamelijk gericht op de meest voorkomende, minder risicovolle reinigingen. Voor reinigingen met gevaarlijke stoffen zoals fosfortrichloride, die een heftige chemische reactie kunnen veroorzaken, ontbraken specifieke procedures en voldoende technische maatregelen. Hierdoor was er binnen het bedrijf geen eenduidige werkwijze voor dit soort complexe reinigingen.
Erica Bakkum, raadslid van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, benadrukt: “De werkwijze en opleiding van reinigers zijn gericht op de meest gangbare werkzaamheden. Bij reinigingen met grotere risico’s sluiten de werkwijze en opleiding daar onvoldoende op aan. Dit vergroot de kans op ernstige incidenten. De sector moet beter zorgdragen voor de veiligheid van medewerkers.”
Aanbevelingen voor Gentenaar Cleaning en de sector
Hoewel Gentenaar Cleaning na het incident gestopt is met de reiniging van tankcontainers met fosfortrichloride, benadrukt de Onderzoeksraad dat soortgelijke risico’s ook kunnen optreden bij andere gevaarlijke stoffen. Om de procesveiligheid te verbeteren, beveelt de Raad Gentenaar Cleaning en haar moedermaatschappij GCA Nederland aan om de procesveilligheid van alle reinigingen met gevaarlijke stoffen als volgt te beoordelen:
-
- Inventariseer de risico’s die bij reinigingen kunnen ontstaan.
- Evalueer deze risico’s en neem ze op in de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E).
- Implementeer waar nodig aanvullende maatregelen volgens de arbeidshygiënische strategie.
Daarnaast richt de Onderzoeksraad zich tot de gehele tankreinigingssector en toezichthouders met twee belangrijke lessen:
- Voor tankreinigingsbedrijven: Zelfs kleine hoeveelheden gevaarlijke stoffen, zoals waterreactieve stoffen, kunnen grote gevolgen hebben. Bedrijven moeten deze risico’s systematisch inventariseren en beheersen door middel van aanvullende maatregelen.
- Voor de Nederlandse Arbeidsinspectie en omgevingsdiensten: De huidige wet- en regelgeving richt zich vooral op de aanwezigheid en hoeveelheid van gevaarlijke stoffen, maar houdt onvoldoende rekening met de chemische reacties die tijdens reinigingsprocessen kunnen ontstaan. Toezichthouders wordt gevraagd hier meer aandacht aan te besteden, bijvoorbeeld in vergunningverlening en bij de controle van de RI&E.
Een bredere oproep aan de sector
Het incident bij Gentenaar Cleaning is een wake-up call voor de tankreinigingssector. Het rapport benadrukt dat een veilige werkomgeving bij tankreinigingsbedrijven vanzelfsprekend moet zijn. Bedrijven moeten niet alleen vertrouwen op de kennis en ervaring van hun medewerkers, maar ook investeren in technische maatregelen, gedetailleerde procedures en specifieke trainingen voor risicovolle reinigingen. Dit is essentieel om incidenten zoals in Moerdijk te voorkomen.
De Onderzoeksraad roept de sector op om proactief te handelen. “Dit voorval laat zien dat reinigingen met kleine hoeveelheden gevaarlijke stoffen grote gevolgen kunnen hebben,” stelt het rapport. “Mogelijk spelen zulke risico’s ook binnen andere bedrijven. Het is cruciaal om deze risico’s in kaart te brengen en te beheersen.”
Toezicht en regelgeving onder de loep
Een opvallende conclusie van het rapport is dat de huidige regelgeving onvoldoende rekening houdt met de risico’s van chemische reacties tijdens reinigingsprocessen. Hoewel de hoeveelheid gevaarlijke stoffen vaak bepaalt aan welke regels een bedrijf moet voldoen, kunnen kleine hoeveelheden – zoals in dit geval – toch leiden tot ernstige incidenten. De Onderzoeksraad pleit ervoor dat toezichthouders, zoals de Nederlandse Arbeidsinspectie en omgevingsdiensten, deze risico’s beter meewegen in hun controles en vergunningverlening.
Veiligheid boven alles
Het incident bij Gentenaar Cleaning in Moerdijk toont aan hoe belangrijk het is om risico’s bij tankreinigingsprocessen systematisch aan te pakken. De Onderzoeksraad voor Veiligheid benadrukt dat bedrijven en toezichthouders samen moeten werken om de veiligheid van werknemers en de omgeving te waarborgen. Door risico’s te inventariseren, specifieke procedures op te stellen en technische maatregelen te implementeren, kan de sector ervoor zorgen dat incidenten zoals deze in de toekomst worden voorkomen.
Op zoek naar een ADR Veiligheidsadviseur? Of op zoek naar een E-learning cursus ADR Veiligheidsadviseur? Of bent u op zoek naar een algemene gevaarlijke stoffen cursus?
Voor meer informatie en het volledige rapport, zie:
- Gewonden door zoutzuuremissie tijdens tankreiniging in Moerdijk
- Bijlage B: Reacties op het conceptrapport